Nghệ sĩ Kim Cương cùng với Thẩm Thúy Hằng, Thanh Nga, Kiều Chinh, Mộng Tuyền từng được mệnh danh là “kỳ nữ” (một người nữ kỳ tài) của nền nghệ thuật miền Nam thập niên 60-70 thế kỷ trước. Thậm chí, bà còn được xếp vào một trong “tứ đại mỹ nhân” nức tiếng Sài Gòn xưa.

“Kỳ nữ” của nghệ thuật miền Nam một thời

NSND Kim Cương tên đầy đủ là Nguyễn Thị Kim Cương, sinh năm 1937 tại Sài Gòn trong một gia đình nề nếp, giàu truyền thống nghệ thuật.

Mẹ bà là NSND Bảy Nam – người được mệnh danh là “Tổ nghề sống” của sân khấu cải lương Nam Bộ (cùng với NSND Phùng Há). Cha bà là bầu gánh Đại Phước Cương, một trong những ông bầu quyền lực của sân khấu cải lương. Bà cũng chính là cháu nội của vua Thành Thái.

Bà cố, bà nội của NSND Kim Cương cũng đều làm bầu gánh. Bên họ mẹ của bà có 11 người cậu, dì thì tới 4 người là nghệ sĩ nổi danh giới cải lương, gồm: Năm Phỉ, Bảy Nam, Chín Bia, Mười Truyền.

NSND Kim Cương thời trẻ

Chính vì thế, NSND Kim Cương được biết lên sân khấu từ khi còn rất sớm. Theo đó, mới 18 ngày tuổi, bà đã được bế lên sân khấu để vào vai con của Thị Mầu. Bà sống với đoàn hát từ nhỏ tới lớn, mới chập chững biết đi đã được dẫn ra sân khấu đóng vai con. Lớn hơn một chút, bà bắt đầu biết ca, biết diễn vai nọ vai kia. Nhờ đó, dòng máu ca hát, diễn xuất ăn sâu vào huyết quản bà, tới mức nhập làm một.

Sự nghiệp diễn xuất đến sớm, NSND Kim Cương nhanh chóng trở thành đào non trong đoàn Đại Phước Cương, cùng cha mẹ và các thành viên trong đoàn đi lưu diễn khắp nơi.

Vai diễn chính thức đầu tiên của bà là vai Na Tra trong vở Na Tra lóc thịt, do chính NSND Bảy Nam viết kịch bản. Ngay từ những năm tháng ấu thơ đó, NSND Kim Cương đã gây ấn tượng với khán giả và dần tích lũy được rất nhiều vốn liếng, kinh nghiệm về sân khấu.

NSND Kim Cương và mẹ – Cố nghệ sĩ Bảy Nam

Tuy bắt đầu sự nghiệp với cải lương và chịu ảnh hưởng lớn từ gia tộc cải lương nhà mình, nhưng NSND Kim Cương lại tỏ ra đam mê và bén duyên hơn với kịch nói. Về sự chuyển hóa này, NSND Kim Cương lý giải rằng, bà muốn theo tiến hóa của xã hội, muốn bản thân mình phải đổi mới.

Cải lương có cái hấp dẫn riêng của nó nhưng kịch nói mới đi sâu được vào xã hội. Kim Cương thích đi thẳng vào vấn đề xã hội một cách nhanh chóng nên chọn kịch nói. Ở thời của NSND Kim Cương, các soạn giả chủ yếu viết kịch bản cho cải lương, rất ít người viết kịch nói. Chính vì thế, bà phải tự tay viết kịch bản cho chính mình.

Nhờ đó, NSND Kim Cương viết được rất nhiều kịch bản hay. Bà từng được Trung tâm Sách Kỷ lục Việt Nam chính thức xác nhận kỷ lục là Nghệ sĩ viết nhiều kịch bản kịch nói nhất Việt Nam. Vở kịch nào bà viết ra cũng là tâm huyết, cảm xúc.

Trong thập niên 70 và 80, NSND Kim Cương đạt đỉnh cao sự nghiệp, nức tiếng khắp giới sân khấu, sánh ngang tên tuổi với Thanh Nga, Thẩm Thúy Hằng.

NSND Kim Cương gây dấu ấn với khán giả bởi lối diễn đầy cảm xúc. Bà nổi tiếng trong những vai kịch buồn rơi nước mắt hay những vai dí dỏm. Trong đó, vở Lá sầu riêng do chính tay bà viết kịch bản và diễn cùng NSND Bảy Nam đã trở thành kinh điển, lấy đi nhiều nước mắt của công chúng.

Giai nhân nức tiếng mà tình duyên lận đận

Thành danh trong nghệ thuật nhưng đường tình duyên của nghệ sĩ Kim Cương lại không mấy suôn sẻ. Từng trải qua nhiều mối tình dang dở, đổ vỡ, bà tự nhận mình là người “thất bại trong hôn nhân”.

Mải mê với nghệ thuật, năm 35 tuổi, nữ nghệ sĩ lập gia đình lần đầu tiên. Bà và chồng có với nhau một con trai tên Gia Vinh. Tuy nhiên, cuộc hôn nhân duy trì được 15 năm.

Ở tuổi 50, bà bắt đầu một tình yêu mới. Cuộc tình ấy cũng chỉ kéo dài 2 năm. Từ đó đến nay, nữ nghệ sĩ sống cảnh lẻ bóng. Chia sẻ về chuyện tình cảm, bà tâm sự: “Đôi lúc tôi cũng nghĩ phải chăng Trời cho mình nhiều thứ quá nên phải lấy lại vài thứ mới phải lẽ?”

“Bây giờ, tôi chỉ biết nhận cái lỗi đổ vỡ phần nhiều nằm ở mình. Dù rằng trong suốt chặng đường tìm kiếm hình bóng một nửa, tôi luôn tìm và gặp những người tốt. Nhưng để cùng tạo hạnh phúc cho một gia đình bền vững khó quá! Nghĩ thế nên mấy chục năm qua, tôi chấp nhận với hoàn cảnh lẻ bóng”.

Trong một bài phỏng vấn hồi năm 2022, bà từng nhắc lại chuyện khó khăn khi tìm kiếm hạnh phúc hôn nhân. “Trên thế gian này, chuyện khó nhất của người đàn bà đó là đi tìm hạnh phúc. Bởi vì, một cái nhà một mình có thể xây được, mỗi ngày một cục gạch thôi thì 10 năm cũng thành một cái nhà. Nhưng hạnh phúc thì phải hai người làm, phải làm một lúc. Chứ người có làm, người không làm, người làm trước, người làm sau cũng không được”, kỳ nữ Kim Cương tâm sự.

Tuổi xế chiều giàu có trong biệt thự riêng, hạnh phúc làm thiện nguyện

Tuy nổi tiếng là vậy, nhưng NSND Kim Cương vẫn chú tâm học tập để nâng cao chuyên môn. Bà từng đi tu nghiệp Bulgaria ngành đạo diễn. Không chỉ diễn xuất tài năng, NSND Kim Cương còn giỏi trong lĩnh vực quản lý.

Trong nghề, NSND Kim Cương được xem là một bậc đàn chị đáng kính, có ảnh hưởng sâu sắc đến nhiều thế hệ đàn em như Thành Lộc, Hữu Châu, Hồng Vân, Minh Nhí… Bà cũng là người thầy giảng dạy cho nhiều thế hệ học trò.

Thành công trong sự nghiệp giúp NSND Kim Cương có được một cuộc sống sung túc, giàu có và gia đình viên mãn. Sau nhiều năm đi diễn, NSND Kim Cương đã tích lũy được cho mình một căn biệt thự riêng nằm tại trung tâm Sài Gòn, xây dựng được hơn 50 năm, có cả thang máy. Trong căn biệt thự, NSND Kim Cương bày rất nhiều đồ cổ, quý hiếm, chẳng hạn như một bức tượng lên tới 200 năm tuổi.

Nổi bật trong phòng khách của biệt thự là bức tượng chân dung Kim Cương do bà đặt làm ở Thái Lan từ năm 2017. Tượng lấy nguyên mẫu của Kim Cương thuở hơn 40 tuổi. Thỉnh thoảng, bà tự tay thay tóc giả, mặc áo dài cho tượng. Theo chia sẻ của bà, lý do chọn hình mẫu năm 40 tuổi là vì nhắc đến cái tên Kim Cương, người ta luôn nhớ đến một “Cô gái sầu riêng” đã hết mình vì nghệ thuật ở độ tuổi này.

Những năm gần đây, dù không còn hoạt động nghệ thuật nhưng nghệ sĩ Kim Cương vẫn là một tên tuổi đình đám của làng kịch Việt Nam. Bà tâm sự, cho đến nay, mỗi khi ra đường hay ra nước ngoài, người ta vẫn nhớ, đến ôm và xin chụp ảnh cùng bà.

Vì tình yêu với nghệ thuật và đáp lại tình cảm của khán giả, ở tuổi xế chiều, bà vẫn tích cực với các công tác thiện nguyện. Nhiều năm liền, bà tổ chức sự kiện Nghệ sĩ tri âm để quyên góp giúp các diễn viên, nhạc công, soạn giả nghèo khổ, sáng lập quỹ học bổng Bảy Nam hỗ trợ con em nghệ sĩ đang túng thiếu. Nghệ sĩ Kim Cương hiện là Phó Chủ tịch Hội Bảo trợ người khuyết tật và trẻ mồ côi TP HCM.

Ngoài những niềm vui đó, NS Kim Cương cũng chia sẻ niềm hạnh phúc của riêng mình khi tuổi xế chiều nhận giải “Nghệ sĩ trọn đời vì cộng đồng” từ BTC giải Mai vàng. Đời NSND từng nhận nhiều giải thưởng trong và ngoài nước nhưng chưa bao giờ bà xúc động như vậy.

“Tôi làm từ thiện gần 50 năm mà chưa từng nghĩ mình được vinh danh. Với tôi, làm từ thiện là một đường bay không có điểm dừng vì càng làm càng thấy thiếu. Rất nhiều người đã chung tay với Kim Cương trong suốt hành trình từ thiện dài nhưng chỉ mình tôi nhận giải. Thú thật, tôi tên Kim Cương chứ không có viên kim cương nào, cuộc sống chỉ vừa đủ chứ không dư giả gì. Do vậy, tấm bằng này vinh danh tất cả chứ không riêng gì tôi”, NSND Kim Cương nói.

Bên cạnh đó, NSND Kim Cương cũng chia sẻ về những ngày tháng tuổi già bình yên: “Thú thật rằng, quỹ thời gian của bản thân cũng không còn nhiều. Thế nên tôi luôn cố gắng tranh thủ mọi thứ khi có thể để sống trọn vẹn với gia đình, cũng như những kế hoạch thiện nguyện mình đã ấp ủ”.