Dù cao tuổi, NSƯT Kim Xuyến vẫn không ngại tự chạy xe máy đến các điểm quay, sẵn sàng nhận vai diễn lớn hay nhỏ và coi công việc như niềm vui tuổi già.

Gặp NSƯT Kim Xuyến ở buổi ra mắt hãng phim Bạch Mã do đạo diễn Phạm Đức Dũng thành lập, bà nói niềm vui ở tuổi 80 là được các đạo diễn, bầu show nhớ đến. Giống như nhiều người già khác, bà cũng mắc nhiều bệnh như huyết áp, tiểu đường, xương khớp nhưng vẫn dự sự kiện, đóng quảng cáo, hài Tết và tự chạy xe máy đến những điểm quay trong thành phố.

Nghệ sĩ tự nhận là người tham công tiếc việc, chỉ cần được gọi là đi làm, không nề hà cảnh ngắn hay dài, nhân vật chính hay phụ. Đôi lần, bà cũng thấy quá sức khi phải làm việc từ sáng đến đêm hay đau người ê ẩm vì bị diễn viên quần chúng đánh đấm mạnh để tạo cảm giác chân thật nhưng chẳng bao giờ kêu ca. Mỗi lần thấy bà có vẻ mệt sau buổi quay dài, các con đều khuyên mẹ nên bớt công việc hoặc sẽ thay mẹ nói chuyện với đạo diễn nhưng bà không đồng ý.

NSƯT Kim Xuyến khi làm mẫu cho một chương trình thời trang hồi tháng 10.

“Tôi cứ đi làm là không biết mệt hay buồn ngủ là gì, có khi về nhà cũng thấy mệt nhưng chỉ vài ngày là hết. Nếu lâu ngày không được đi làm, tôi càng thấy mệt hơn”, nghệ sĩ nói.

Nhìn lại hành trình nghệ thuật, NSƯT Kim Xuyến cho biết đó là 60 năm chưa bao giờ đứt đoạn với nghiệp diễn. 17 tuổi, bà vào Nhà hát Kịch Hà Nội và bắt đầu đam mê với diễn xuất. Những năm đầu ở đoàn, bà chỉ đóng vai quần chúng, nhiều hôm chờ cả đêm để nói vài câu thoại. Những năm kháng chiến chống Mỹ, bà cùng đoàn đi khắp các chiến trường diễn phục vụ bộ đội, trải qua nhiều vai chính lẫn phụ. Nghệ sĩ vẫn nhớ ngày cùng đoàn vào Quảng Trị khi vừa giải phóng, diễn bên này cầu Thạch Hãn vẫn nghe thấy tiếng súng bên kia cầu. Đến thời bao cấp, khó khăn trăm bề nhưng bà vẫn kiên trì với nghề diễn.

Sau này, truyền hình phát triển, nghệ sĩ có nhiều cơ hội đến gần hơn với khán giả. Bà tham gia truyền hình từ những năm 1996-1997 với các phim Con trai bà chủ, Mảnh đời của Huệ, 5 ngày làm thượng đế… Bên cạnh đó, bà còn là gương mặt quen thuộc trong các tiểu phẩm hài của chương trình Gặp nhau cuối tuần. Đến năm 2004, Kim Xuyến gặp biến cố vì chồng bà bị tai biến sau một lần sang Đức thăm con. Từ đó, bà bớt đóng phim truyền hình để có thời gian chăm chồng nhưng vẫn thỉnh thoảng tham gia các phim ngắn, tiểu phẩm hài. Sau khi ông qua đời, công việc và sự bận rộn trở thành niềm vui giúp bà khuây khỏa, quên đi nỗi cô đơn.

Nghệ sĩ nói từ năm 17 đến khi 80 tuổi, bà chưa từng có khi nào nghỉ đến một năm không diễn xuất, hết truyền hình lại đến tiểu phẩm, sitcom, phim hài, quảng cáo… Lao động nghệ thuật liên tục giúp bà thấy diễn xuất được trau dồi như “dao càng mài càng sắc”, không bị đứt nhịp hay loay hoay mỗi lần bước vào dự án mới, kể cả khi làm việc với những đạo diễn đáng tuổi cháu mình.

Bà gần như không bao giờ từ chối những đạo diễn trẻ hay mặc cả cát-xê vì biết những khó khăn họ gặp phải khi khởi nghiệp. Nhiều lần được đàn em khuyên “không nên phá giá” hoặc chọn lọc vai diễn nhưng bà mặc kệ. Bà cho rằng nghệ sĩ ở tuổi cổ lai hy như mình thời gian làm việc chẳng còn bao nhiêu nữa, hãy cứ làm những gì mình thấy vui, “cố được bao nhiêu thì cố, kén chọn hay đắn đo nhiều làm gì”. Bà thích cảm giác được làm việc với những người trẻ, học hỏi những điều mới mẻ từ họ và đôi khi có thể truyền cho thế hệ sau những kinh nghiệm mình có được sau một đời làm nghệ thuật. Bà rất vui khi chứng kiến sự trưởng thành của nhiều thế hệ đạo diễn, gắn bó với họ từ khi mới vào nghề cho đến lúc thành danh. Ví dụ trường hợp của đạo diễn Phạm Đức Dũng, bà nhận lời hợp tác từ khi anh mới chỉ là một cậu sinh viên mới ra trường đến giờ đã có hãng phim riêng.

NSƯT Kim Xuyến hội ngộ đạo diễn Phạm Đức Dũng tại buổi ra mắt hãng phim do anh làm chủ hôm 13/11.

Ở tuổi 80, NSƯT Kim Xuyến thấy không còn gì phải mong cầu. Bà hài lòng với cuộc sống với 7 triệu đồng tiền lương hưu một tháng, thi thoảng được mời đi làm thì có thêm tiền để dành cho con, cháu. Bà sống cùng vợ chồng con trai và hai cháu nội. Những ngày không phải đi làm, nghệ sĩ đều đặn đưa cháu đi học rồi chạy xe máy đến nhà NSƯT Lê Mai trên phố Phan Đình Phùng, cùng uống trà, tâm sự ở quán nước đầu ngõ.

Hồi đầu năm, bà được Nhà nước phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ Ưu tú. Với Kim Xuyến, niềm vui này trở nên tròn trịa hơn khi được nhận danh hiệu cùng bạn già Lê Mai. Hai người thân nhau từ khi mới vào Nhà hát Kịch Hà Nội, san sẻ với nhau mọi thăng trầm trong cuộc sống. Cả hai đều không màng danh hiệu nhưng khi được Nhà nước ghi nhận, họ cảm thấy cuộc đời và sự nghiệp của mình trọn vẹn.