Khoảng 10 giờ sáng 9/9, cầu Phong Châu nối 2 huyện Lâm Thao và Tam Nông (Phú Thọ) bất ngờ đổ sập, trên cầu đang có nhiều người và phương tiện lưu thông. Trước đó, cây cầu này đã nhiều lần được cảnh báo về tình trạng xuống cấp nghiêm trọng, gây mất an toàn cho người dân.

Cầu Phong Châu (Phú Thọ) bị sập vào sáng 9/9.

Cầu Phong Châu được xây dựng và hoàn thành đưa vào sử dụng ngày 28/7/1995. Cầu dài 375,36m, nằm trên Quốc lộ 32C nối thành phố Việt Trì, huyện Lâm Thao với các huyện: Tam Nông, Thanh Thủy, Thanh Sơn, Tân Sơn và đi các tỉnh Hòa Bình, Sơn La… Bề rộng mặt cầu hẹp, tuy nhiên lưu lượng người và phương tiện qua lại rất thường xuyên. Cầu đã nhiều lần được cảnh báo về việc bị xuống cấp, tỉnh Phú Thọ đã sửa chữa cầu, gần nhất là vào năm 2023.

Trước đó, theo ghi nhận của Báo điện tử Xây dựng, cầu Phong Châu đã có dấu hiệu xuống cấp nghiêm trọng vào năm 2013 sau nhiều năm sử dụng. Kết cấu nền và mặt đường của cây cầu vào thời điểm đó được ghi nhận đã hư hỏng nặng, nhiều ổ gà xuất hiện. Các loại vật liệu như đá, sỏi rơi đầy trên nền đường. Tuy đã có các biện pháp kiểm soát tải trọng xe qua cầu và sửa chữa mặt cầu nhưng cầu vẫn rơi vào tình trạng cầu yếu do nhiều xe quá tải và quá khổ vẫn di chuyển qua cầu, tiềm ẩn nhiều nguy cơ mất an toàn.

Đến tháng 9/2019, tỉnh Phú Thọ ra lệnh cấm các phương tiện có trọng tải từ 18 tấn trở lên qua cầu này. Nguyên nhân là do ảnh hưởng của bão số 4, nước sông Hồng lên cao, chảy xiết đã gây xói lở trụ T6 và T7 của cầu Phong Châu, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn cho các phương tiện lưu thông qua cầu.

Năm 2022, Báo điện tử Xây dựng cũng đã từng phản ánh về tình trạng bến bãi tập kết, vận chuyển cát ngang nhiên hình thành và hoạt động dưới khu vực chân cầu Phong Châu từ nhiều năm nay, gây sạt lở bờ sông, đe dọa hành lang đê điều, dễ gây suy yếu cầu…

Tháng 8/2022, cử tri tỉnh Phú Thọ cũng đã đề nghị Bộ Giao thông vận tải nghiên cứu, đầu tư nâng cấp hoặc xây dựng cầu mới thay thế. Trả lời ý kiến cử tri, Bộ Giao thông vận tải cho biết nguồn vốn đầu tư công hạn hẹp, chỉ được phân bổ tổng số vốn khoảng 304.104 tỷ đồng, thấp hơn nhiều so với nhu cầu đầu tư khoảng 462.000 tỷ đồng. Do đó, Bộ đã báo cáo Chính phủ ưu tiên bố trí vốn đầu tư dự án hoàn chỉnh QL32C đoạn qua thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ (Km11+500 – Km21+158). Bộ tiếp tục chỉ đạo Tổng Cục Đường bộ Việt Nam chỉ có thể duy tu, sửa chữa cầu Phong Châu từ nguồn bảo trì đường bộ. Việc đầu tư nâng cấp hoặc xây dựng cầu mới sẽ cân nhắc khi cân đối được nguồn lực…

Theo đại diện Cục Đường bộ Việt Nam, cầu Phong Châu đã bị trôi 2 nhịp. Nguyên nhân ban đầu được xác định là do bão số 3 gây ra mưa lũ, khiến nước sông Hồng dâng cao. Lưu tốc dòng chảy xiết đã làm thay đổi địa hình lòng sông, kéo đổ trụ T7 và làm sập 2 nhịp dàn chính của cầu (nhịp 6 và 7).

Nhận định về việc cầu Phong Châu bị sập, ông Nguyễn Nam Hà, Tiến sĩ cầu hầm cho rằng, cầu nằm ở vị trí dòng chảy chật hẹp. Trên vị trí trụ cầu giữa 2 nhịp bị sập là nằm ở vị trí sâu nhất của dòng chảy. Chân móng trụ bị xói lở nghiêm trọng dẫn đến trôi trụ kéo theo 2 nhịp dàn thép bên trái.

“Cầu có 3 nhịp dàn thép ở dòng chính, 2 nhịp bên trái sập. Các hình ảnh hiện trường ghi nhận là không còn thấy bóng dáng trụ nên nguyên nhân là trôi trụ kéo theo nhịp bị rơi xuống sông. Nhìn từ trên cao xuống dòng chảy tại vị trí cầu là điểm thắt hẹp nhất, lòng sông sẽ sâu nhất. Cầu Phong Châu được xây dựng theo công nghệ cũ, công nghệ cọc khoan nhồi chưa được áp dụng cho cầu này. Nguyên nhân sập cầu phải chờ cơ quan chức năng điều tra. Tuy nhiên về yếu tố kỹ thuật thi công dù cây cầu này thi công thời đó chưa có công nghệ khoan cọc nhồi nhưng với mức độ xuống cấp do quá tải trọng thì cũng khó khiến cho cây cầu sập đột ngột như vậy”, ông Nguyễn Nam Hà cho biết thêm.

Báo cáo nhanh về vụ sập cầu Phong Châu, Sở Giao thông vận tải tỉnh Phú Thọ cho biết, cầu Phong Châu gồm 8 nhịp, được xây dựng bằng thép và bê tông cốt thép dự ứng lực với quy mô vĩnh cửu.

Năm 2013, cầu Phong Châu được sửa chữa thay 4 dầm nhịp; dán sợi thủy tinh và sợi carbon gia cường dầm và các nhịp 1,2,3,4; thay thế bu lông cường độ cao bị đứt gãy, han gỉ, tẩy gỉ bằng phun cát sau đó quét sơn chống gỉ cho phần hạ bộ của hệ dàn thép… Theo kết quả kiểm định sau khi sửa chữa, cầu không phải cắm biển hạn chế tải trọng.

Năm 2019, cầu Phong Châu tiếp tục được sửa chữa với các hạng mục như: Xử lý xói lở trụ T7, tăng cường 8 cọc khoan nhồi bê tông cốt thép C30, mở rộng bệ trụ bằng bê tông cốt thép C30. Kết quả kiểm định cầu năm 2019 đánh giá cho thấy cầu khai thác được với tải trọng HL93. Cầu không phải cắm biển hạn chế tải trọng xe qua cầu…

Năm 2023, cầu Phong Châu tiếp tục được sửa chữa nhỏ với các hạng mục như: Thay thế khe co giãn trên trụ T5, T6, T8 bằng khe co giãn răng lược và sửa chữa phần bê tông phía trước khe đã bị nứt vỡ; sơn lại lan can trên nhịp chính và lan can phía trái tuyến nhịp N1; sửa chữa hệ thống chiếu sáng trên cầu và kiểm định cầu.